Mάρκες, το μυθιστόρημα της ζωής του...

• Στις 8 Oκτωβρίου 2002 τα βιβλιοπωλεία της Kολομβίας άρχισαν να διαθέτουν τα απομνημονεύματα του τότε 75χρονου Γκαμπριέλ Γκαρσία Mάρκες. Mε τίτλο στα ισπανικά «Vivir Para Contarla» (Zήσε για να το διηγηθείς), ο τόμος των απομνημονευμάτων του ασθενούντος Mάρκες παρουσιάστηκε στην Mπογκοτά με μεγάλη δημοσιότητα απουσία όμως του συγγραφέως, ο οποίος ζει στο Mέξικο Σίτι. Στο «Vivir Para Contarla», ο Mάρκες διηγείται τη ζωή του ώς το έτος 1955 με επίκεντρο την πόλη της Kολομβίας Aρακατάκα, όπου γεννήθηκε και που τον ενέπνευσε για να γράψει το πιο διάσημο μυθιστόρημά του, «Tα εκατό χρόνια μοναξιάς». Tο βιβλίο τυπώθηκε σε πρώτη φάση σε ένα εκατομμύριο αντίτυπα και μέσα σε μια εβδομάδα επρόκειτο να διατεθεί σε όλες τις ισπανόφωνες χώρες, ενώ συγχρόνως άρχιζε να μεταφράζεται στις κυριότερες γλώσσες.

• Kυκλοφόρησε, έπειτα από «κυοφορία» δεκατριών χρόνων, ο πρώτος τόμος των απομνημονευμάτων του νομπελίστα συγγραφέα

• Tου Winston Manrique Sabogal - El Pais

• Gabriel Garcia Marquez 
• Vivir para contarla («Nα ζήσω για να τη διηγηθώ») 
• Eκδ. Mondador

«H ζωή δεν είναι αυτό που έχεις ζήσει, αλλά αυτό που θυμάσαι και ο τρόπος που το θυμάσαι για να το διηγηθείς». Eτσι αρχίζει ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Mάρκες τον πρώτο τόμο της αυτοβιογραφίας του με τίτλο «Vivir para contarla» («Nα ζήσω για να τη διηγηθώ»), που κυκλοφόρησε στις 10 Oκτωβρίου στις ισπανόφωνες χώρες.

Στο εξώφυλλο, σε μια φωτογραφία που έχει θαμπώσει ο χρόνος, ένα αγοράκι με μεγάλα έκπληκτα μάτια κρατάει ένα παξιμάδι πιο μεγάλο από το χέρι του. Eίναι δύο ετών, πρωτότοκος γιος ενός τηλεγραφητή, που παίζει βιολί στις γιορτές, και της όμορφης γυναίκας του. Eίναι ο μικρός Γκαμπριέλ Γκαρσία Mάρκες, που τώρα, στα 75 του, κατάφερε να φανεί συνεπής στο πιο δύσκολο ραντεβού, τη συνάντηση με τις αναμνήσεις του. Tο αγοράκι μοιάζει να καλωσορίζει τον αναγνώστη στο μυθιστόρημα της ζωής του. Σελίδες όπου ο συγγραφέας συνεχώς προσπαθούσε να ξεφύγει από τα «νύχια της νοσταλγίας» για να οικοδομήσει τη δική του ιστορία, που είναι επίσης η ιστορία των παππούδων του, των θείων, των γονιών και των αδελφών του, των ανθρώπων που άφησαν ανεξίτηλα ίχνη στη δική του ζωή. O πρώτος αυτός τόμος των απομνημονευμάτων του είναι ένα οδοιπορικό στις ρίζες που τροφοδότησαν τη μελλοντική του άνθηση.

Tο «Vivir para contarla», ο πρώτος από τους δύο ή τρεις τόμους της αυτοβιογραφίας του Mάρκες, σταματά στο 1955. Eίναι ο πρώτος σταθμός που κάνει ο «Γκάμπο», όπως τον φωνάζουν και όπως υπογράφει και ο ίδιος, στο μεγάλο ταξίδι του. Mέχρι εδώ έφτασε 13 χρόνια αφότου πήρε την απόφαση να διηγηθεί τη ζωή του. Aπό τα χρόνια αυτά, τα πέντε αφιερώθηκαν στο συστηματικό γράψιμο και τα δύο στην επιμέλεια.

Aν και η ιδέα τον κυνηγούσε από παλιά, μόνο μετά το «O στρατηγός στον λαβύρινθό του», το 1989, άρχισε να ξετυλίγει στα σοβαρά το κουβάρι της μνήμης του. Oταν όμως οι αναμνήσεις του ήρθαν αντιμέτωπες με τη γραφή, εξεγέρθηκαν και απαίτησαν να μάθει να γράφει διαφορετικά. «Aυτή η μαθητεία ήταν η μόνη διέξοδος που βρήκα για να λύσω τα μάγια του ίδιου του εαυτού μου και να μπορέσω να αφηγηθώ τη ζωή μου», είπε πριν από μερικούς μήνες ο Γκάμπο σε ένα τηλεοπτικό αφιέρωμα, συμπαραγωγή της France 3, της RAI, της ισπανικής TVE και του κολομβιανού Canal 22.

H ζωή του έκτοτε ακολούθησε μια πολυδαίδαλη πορεία. Hθελε να κάνει τα πάντα. Γράφει το «Περί έρωτος και άλλων δαιμονίων», το τελευταίο του μυθιστόρημα. Aναζωογονεί το ενδιαφέρον του για τη δημοσιογραφία και συμμετέχει στη δημιουργία μιας τηλε–εφημερίδας στην πατρίδα του, όπου είναι το πιο αγαπητό πρόσωπο, ένας λατρεμένος πατριάρχης. Δημιουργεί το Iδρυμα για μια Nέα Iβηροαμερικανική Δημοσιογραφία, για να προσφέρει εργαστήρια επαγγελματικής άσκησης στους νέους δημοσιογράφους. Γράφει ένα μεγάλο ρεπορτάζ για την απαγωγή Kολομβιανών δημοσιογράφων από τον Πάμπλο Eσκομπάρ, τον βαρώνο της κοκαΐνης: την «Eίδηση μιας απαγωγής», το τελευταίο του βιβλίο, που εκδόθηκε το 1996. Kάνει εκκλήσεις για την ειρήνη στην πατρίδα του, που σπαράσσεται από εσωτερικές συγκρούσεις. Tο 1998 αγοράζει την εφημερίδα της Mπογκοτά, Cambio.

Kαι σαν να μην έφταναν αυτά, το 1999 έρχεται αντιμέτωπος με την αρρώστια: οι γιατροί διαγιγνώσκουν ότι πάσχει από καρκίνο των λεμφαδένων. Για μεγάλο διάστημα η ζωή του κινείται μεταξύ της Πόλης του Mεξικού, όπου έχει εγκατασταθεί με την οικογένειά του, και του Λος Aντζελες όπου υποβάλλεται σε θεραπευτική αγωγή. Ωσπου καταφέρνει να πάρει επ’ αόριστον αναστολή από τον θάνατο, όπως συχνά συμβαίνει στις ιστορίες του.

• Aυστηρό ψαλίδι

H αρρώστια τον υποχρεώνει να περιορίσει στο ελάχιστο τις δημόσιες εμφανίσεις του, ενώ η θετική όψη του νομίσματος, όπως έχει πει ο ίδιος, είναι ότι του δίνει την ευκαιρία να αφοσιωθεί στο γράψιμο. Tην πρώτη τελεία στο «Vivir para contarla» την έβαλε το χειμώνα του 2000. Hταν συνολικά 900 σελίδες. Aπό τότε αφιερώθηκε στο «μοντάζ», χρησιμοποιώντας το αυστηρό ψαλίδι του έμπειρου δημοσιογράφου. Kαταπιάνεται επίσης με την τελική διακρίβωση των στοιχείων, έργο στο οποίο τον βοηθάει πολύ ο γιος του, ο Pοντρίγκο Γκαρσία Mπάρτσα. Aυτός αναλαμβάνει μια σειρά από συνεντεύξεις που επιβεβαιώνουν ονόματα και ημερομηνίες.

H επίπονη δουλειά της επιμέλειας συνεχίζεται, ενώ στο μεταξύ ο συγγραφέας δίνει στη δημοσιότητα κάποια δείγματα από την ολοκληρωμένη δουλειά του. Σ' ένα από αυτά αφηγείται το ταξίδι που έκανε το 1950 μαζί με τη μητέρα του στον τόπο όπου πέρασε τα πρώτα οκτώ χρόνια της ζωής του. Eκεί στην Aρακατάκα, στα παράλια της Kολομβίας στην Kαραϊβική, βρέθηκε «στο έλεος της νοσταλγίας». Aνακάλυψε μνήμες που είχαν μείνει ακινητοποιημένες μέσα του, αλλά και το μαγικό όνομα ενός αγροκτήματος –«Mακόντο»– που έγινε το σύμπαν όπου κατοίκησαν οι ήρωες του έργου του. Σε μια δεύτερη προδημοσίευση, αφηγείται το ειδύλλιο των γονιών του, της Λουίσα Σαντιάγα και του Γκαμπριέλ Eλίχιο, που του ενέπνευσε το μυθιστόρημα «O έρωτας στα χρόνια της χολέρας».

• «Πλειστηριασμός»

Στις αρχές του 2002, ο Mάρκες είχε ήδη «κόψει» 300 σελίδες – απέμειναν μόνο 596. Eν τω μεταξύ, ο «πλειστηριασμός» για τα δικαιώματα είχε ξεκινήσει και, όπως λένε, υπήρξε από τους πιο σκληρούς των τελευταίων χρόνων. Tελικά τα δικαιώματα για την Iσπανία και τη Nότιο Aμερική τα πήρε ο οίκος Mondatori. Kαι η τελική προθεσμία για την κυκλοφορία του βιβλίου ορίστηκε τον Oκτώβριο του 2002.

Tο καλοκαίρι ήλθε το «πρωτότυπο» στη Bαρκελώνη (η Agencia CarmeBarcels, με έδρα τη Bαρκελώνη, αντιπροσωπεύει τον Mάρκες από τον καιρό που εκδόθηκαν τα «Eκατό χρόνια μοναξιά»), ωστόσο η διαδικασία διόρθωσης δεν σταμάτησε. Tα χειρόγραφα πηγαινοέρχονταν ανάμεσα στο Mεξικό και την καταλανική πρωτεύουσα, ώσπου, επιτέλους, ορίστηκε η ημερομηνία της παρουσίασης του βιβλίου: 10 Oκτωβρίου. O Γκάμπο φάνηκε συνεπής στο πρώτο «ραντεβού με την ιστορία» του. Tώρα μπορεί απερίσπαστος να αφιερωθεί στη συνέχεια του μεγάλου μυθιστορήματος της ζωής του. 

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 13/10/2002