Οταν ο Νόρμαν Μέιλερ γύριζε ταινίες

* Ρετροσπεκτίβα του έργου του στο Μανχάταν

Και τι δεν είναι ο Νόρμαν Μέιλερ. Συγγραφέας -βραβευμένος δύο φορές με Πούλιτζερ- δημοσιογράφος, ηθοποιός και σκηνοθέτης αβανγκάρντ ταινιών. Και μπορεί οι ταινίες του να λειτούργησαν συμπληρωματικά στη συγγραφική του δραστηριότητα -το τελευταίο του μυθιστόρημα «Το κάστρο στο δάσος», μόλις κυκλοφόρησε από τον «Καστανιώτη»-, αλλά έχουν ενδιαφέρον. Αυτή την εποχή, τρία πολιτιστικά κέντρα του Μανχάταν φιλοξενούν μια ρετροσπεκτίβα του κινηματογραφικού έργου του 84χρονου Μέιλερ («The Mistress and the Muse: The Films of Norman Mailer»).

Ο Μέιλερ ως Νόρμαν Τ. Κίνγκσλεϊ σε μια σκηνή του «Maidstone» (1971)

Ανάμεσα στις ταινίες ξεχωρίζουν τέσσερις μεσαίου μήκους: «Wild 90» (1967), «Beyond the Law» (1968), «Οι σκληροί δεν χορεύουν» με τον Ράιαν Ο' Νιλ, που στηρίχτηκε στο ομώνυμο βιβλίο του και είναι η μόνη στην οποία δεν παίζει ο ίδιος, αλλά και η πιο εμπορική. Και, φυσικά, η «Maidstone» (1971), με ήρωα τον φοβερό Νόρμαν Τ. Κίνγκσλεϊ, τον οποίο υποδύεται ο ίδιος. Η ταινία αυτή, όπως έχει γραφτεί, είναι ένας «φόρος τιμής στη μνημειώδη εγωπάθειά του».

Για πολλούς ο ήρωας της ταινίας ήταν το alter ego του συγγραφέα. Η επιλογή του ονόματος δεν έγινε τυχαία. Κίνγκσλεϊ είναι το μεσαίο όνομα του Μέιλερ. «Καλλιτέχνης, φυγόδικος, πορνογράφος και άγιος, ο Νόρμαν Κίνγκσλεϊ έζησε σε έναν συνεχές κίνδυνο δολοφονίας», διαβάζουμε στους «Νιου Γιορκ Τάιμς». «Στον Νόρμαν Κίνγκσλεϊ αποτυπώνονται οι βίαιες αντιφάσεις της εποχής και του τόπου».

Ο Μέιλερ, που ως γνωστόν έχει συμμετάσχει ως ηθοποιός και σε ταινίες άλλων (όπως το «Ragtime» του Μίλος Φόρμαν και το «Βασιλιάς Λιρ» του Γκοντάρ), στις δικές του φτάνει τον ερμηνευτικό του ζήλο στα άκρα. Στο «Wild 90» παίζει έναν γκάνγκστερ που μιλάει με προφορά ιρλανδο-ιταλο-αφρικανική, όταν δεν είναι πεσμένος στα γόνατα γαβγίζοντας σε ένα γερμανικό τσοπανόσκυλο. Στο «Beyond the Law» είναι ένας ντετέκτιβ που συνδυάζει με άνεση ευαισθησία και μισογυνισμό.

Το ίδιο ακραίες είναι και οι σκηνοθετικές του επιδόσεις. Οι ταινίες του, επηρεασμένες από τον Γουόρχολ, ίσως επειδή ο Μέιλερ πειραματίζεται με πάθος, κάθε άλλο παρά αριστουργήματα είναι. Το έχει πει και ο ίδιος: «Ηξερα πάντα ότι ένα πράγμα ήθελα να γίνω. Συγγραφέας». Αλλά τις τέσσερις παραπάνω, όπως γράφουν οι «Νιου Γιορκ Τάιμς», «αξίζει να τις δει κανείς γιατί φωτίζουν τις ιδέες και τις φιλοδοξίες που τροφοδότησαν τα γραπτά του Μέιλερ από το '60 μέχρι το '70, την πιο άγρια, πιο δημιουργική και πιο εριστική περίοδο μιας καριέρας που δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα ήρεμη ή εύκολη να την καταλάβει κανείς».

Οταν είχε κατεβεί υποψήφιος για δήμαρχος Ν. Υόρκης

Είναι η εποχή που η πρόζα του περνάει σε δεύτερη μοίρα και όλο του το εγώ απορροφάται από τις ταινίες του και το κυνήγι της δημοσιότητας. Αγνοώντας τη φήμη που απέκτησε με το πρώτο του βιβλίο («Οι γυμνοί και οι νεκροί»), επιδιώκει να βρίσκεται συνεχώς στο προσκήνιο, φτάνοντας στα όρια του εξευτελισμού. Είναι γνωστό το «μαλλιοτράβηγμά» του με τον Γκορ Βιντάλ σε τηλεοπτική εκπομπή, τα αισχρόλογα που εκτόξευσε εναντίον της Ζερμέν Γκριρ στο δημαρχείο του Μανχάταν το 1971, τότε που κατέβηκε στις εκλογές διεκδικώντας τη δημαρχία της Ν. Υόρκης.

Η ρετροσπεκτίβα δεν περιορίζεται στα δικά του έργα. Περιλαμβάνει ταινίες για τον ίδιο, όπως το «Gambler» του Κάρελ Ράιτς, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικά σόου στα οποία συμμετείχε και μίνι σειρές που στηρίχτηκαν στο βιβλίο του «Το τραγούδι του εκτελεστή».

(ΕΠΙΜ: Χ.Ι. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ)

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 24/07/2007