Παρασκευή 23 Αυγούστου 2013

ΤΖΑΚ ΚΕΡΟΥΑΚ: Έβγαλε «στο δρόμο» το αμερικανικό όνειρο

Τι παράδοξο! Ο συγγραφέας του μυθιστορήματος «Στο δρόμο» (πρωτότυπος τίτλος «On the road»), Τζακ Κέρουακ (12 Μαρτίου 1922 - 20 Οκτωβρίου 1969), που ταυτίστηκε με τη μυθολογία τού χωρίς προορισμό ταξιδιού, δεν οδήγησε ποτέ του αυτοκίνητο. «Δεν ξέρω να οδηγώ, ξέρω μόνο να δακτυλογραφώ», έλεγε συχνά.

Φέτος, στις 5 Σεπτεμβρίου, συμπληρώνονται ακριβώς πενήντα χρόνια από την πρώτη έκδοση του βιβλίου, που έγινε το ευαγγέλιο της μπιτ γενιάς κι έκτοτε σημείο αναφοράς για τους νέους κάθε εποχής και για τους καλλιτέχνες όλων των εποχών. Αν ζούσε σήμερα ο δημιουργός του θα ήταν ακριβώς ογδόντα πέντε ετών. Ο θάνατός του επήλθε από εσωτερική αιμορραγία, λόγω κίρρωσης ήπατος. Το μυθιστόρημα, το οποίο γράφτηκε μέσα σε τρεις εβδομάδες, τον Απρίλιο του 1951, υπό την επίδραση της αμφεταμίνης βενζενδρίνης και ισχυρών δόσεων δυνατού καφέ, δακτυλογραφήθηκε σε τεράστιο χαρτί τηλέτυπου.


Σε συνέντευξη που έδωσε ο Τζακ Κέρουακ στον Τεντ Μπέριγκαν του «Paris Review» θυμόταν πώς έγινε η επιμέλεια του κειμένου «Στο δρόμο» από τον Μάλκολμ Κόουλεϊ του εκδοτικού οίκου «Viking Press»: «Εκανε ατελείωτες αναθεωρήσεις και έβαλε εμβόλιμα χιλιάδες περιττά κόμματα, ας πούμε, Τσεγιέν, Γουαϊόμινγκ (γιατί να μην πεις απλώς Τσεγιέν Γουαϊόμινγκ και να τ' αφήσεις έτσι, για παράδειγμα)...».

Στην ίδια συνομιλία του, ο συγγραφέας -στο μυθιστόρημα ταυτίζεται με τον αφηγητή Σαλ Παραντάις- εξομολογείτο πώς επινόησε τον κεντρικό ήρωά του, τον Ντιν Μόριαρτι: «Πήρα την ιδέα για την αυθόρμητη πρόζα από το πώς μου έγραφε τα γράμματά του ο παλιόφιλος ο Νιλ Κάσαντι, όλα στο πρώτο ενικό, γρήγορα, τρελά, εξομολογητικά, απολύτως σοβαρά, όλα εμπεριστατωμένα, λεπτομερειακά, με τα αληθινά ονόματα (μιας που ήταν επιστολές).

»Θυμήθηκα επίσης τη νουθεσία του Γκέτε, σύμφωνα με την οποία όλη η δυτική λογοτεχνία του μέλλοντος θα είναι εξομολογητική· κι ο Ντοστογιέφσκι επίσης κατέληξε στην ίδια προφητεία και θα μπορούσε να είχε αρχίσει να γράφει έτσι εάν είχε ζήσει αρκετά για να συνθέσει το αριστούργημα που σχεδίαζε, τον "Μεγάλο Αμαρτωλό"».

Και συν τοις άλλοις απαντάει, όπως λέει, στους «αλιτήριους της Δυτικής Οχθης», ότι πήρε την ιδέα για το «Στο δρόμο» από τον Κάσαντι. «Ολες του οι επιστολές προς εμένα μιλούσαν για τα νιάτα του πριν τον γνωρίσω, για τότε που ήταν παιδί κι έμενε με τον πατέρα του, και τα λοιπά, και για τις μετέπειτα εφηβικές εμπειρίες του».

Το «Στο δρόμο» είχε μεγάλη επιτυχία, ώστε ανάγκασε τους εκδότες του, στις 20 του ίδιου μήνα, να το επανεκδώσουν. Επειτα από δυο-τρεις εβδομάδες έγινε και τρίτη επανέκδοση. Το βιβλίο ήταν μπεστ σέλερ για παραπάνω από πέντε εβδομάδες. Οι «Νιου Γιορκ Τάιμς» έγραψαν ότι το μυθιστόρημα του Τζακ Κέρουακ ήταν «ένα απ' τα πλέον αυθεντικά έργα της χώρας» και η κυκλοφορία του χαρακτηρίστηκε «ιστορική στιγμή... προβολή ενός αυθεντικού έργου τέχνης».

Αναφορικά με την απήχηση που είχε εκείνη την εποχή το έργο, γράφει η Αν Τσάρτερς στη βιογραφία της «Τζακ Κέρουακ»: «Το πορτρέτο του Κάσαντι, που δημιούργησε ο Τζακ, έμελλε να γίνει μόδα, να ταυτιστεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Ο χαρακτήρας του Νιλ λειτούργησε ως αρχετυπικός Αμερικανός ήρωας. Η μόνη ειρωνεία ήταν ότι με ένα και μόνο βιβλίο μετέτρεψε τον καλύτερό του φίλο σε θρύλο, ενώ ο ίδιος αγωνιζόταν μια ζωή να δημιουργήσει τον προσωπικό του μύθο γράφοντας τόσα βιβλία».

Ως τώρα, το θρυλικό έργο «Στο δρόμο» δεν είχε μεταφερθεί στον κινηματογράφο. Ανατρέχοντας στο παρελθόν, στις 30 Ιουνίου 1957, το περιοδικό «Μπίλμπορντ» ανακοίνωσε ότι η εταιρεία MGM θα ξεκινούσε τα γυρίσματα στο Σαν Φρανσίσκο, με πρωταγωνιστές τούς Μάρλον Μπράντο (Κάσαντι) και Θίοντορ Μπίκελ (Κέρουακ). Δεν γυρίστηκε ωστόσο ποτέ, όπως και η επικείμενη παραγωγή (2001) του Φράνσις Φορντ Κόπολα, με σκηνοθέτη τον Τζόελ Σουμάχερ. Τελικά, ο κύβος έπεσε στον Βραζιλιάνο σκηνοθέτη Βάλτερ Σάλες, δημιουργό του road movie «Ημερολόγια μοτοσικλέτας», που είναι μια αναφορά στο οδοιπορικό του Τσε Γκεβάρα και του Αλμπέρτο Γκρανάδο στη Λατινική Αμερική. Ισως να 'ναι και η πιο ταιριαστή επιλογή.

Στα ελληνικά, κυκλοφορεί η έκδοση του μυθιστορήματος με τα εξής βιβλιογραφικά στοιχεία: «Στο δρόμο» (μτφρ.: Δήμητρα Νικολοπούλου, επιμ.: Αλέξης Ζήρας, «Πλέθρον», σελ. 393, ευρώ 20).

Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 18/08/2007

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου